Kunst brengt mensen dichter bij elkaar en maakt de wereld kleiner. Dat wordt ook weer bewezen door het oeuvre van de beeldend kunstenaar Arie C. Torcqué Zaanen, die drie landen met zijn schilderijen verbindt. Geboren in 1941 in Rotterdam, studeerde hij in Nederland grafische design en illustratie, om in Spanje zijn weg als schilder te vinden en vervolgens een nieuw werkterrein te vinden in Litouwen.
Dit boek laat zien dat het niet alleen mogelijk is om gedichten te illustreren aan de hand van schilderkunst, maar ook andersom. De schilderijen van Torcqué worden als het ware van commentaar voorzien door Litouwse, Spaanse en Nederlandse dichters, in hun eigen taal. De schilderijen en gedichten vechten daarbij niet om de meeste aandacht, maar vullen elkaar prachtig aan en vormen een mooie uitdrukking van de bindende kracht van kunst.
Torcqué is niet alleen een kunstenaar, maar ook een ambassadeur van de grote wereld van de verbeeldingskracht. Met zijn dichterlijke schilderkunst vervagen grenzen en maken we een sprong in het onbekende. Hij laat daarmee zien dat kunst de wereld niet alleen kleiner maakt, maar ook groter.
Ik wens u veel kijk- en leesplezier met dit boek!
Joep Wijnands
Ambassadeur van het Koninkrijk der Nederlanden in de Republiek Litouwen
Menas suartina žmones ir padaro pasaulį mažesnį. Tai dar kartą įrodė menininkas Arie C. Torcqué Zaanen, savo paveikslais jungiantis tris šalis. Gimęs 1941 m. Roterdame, Nyderlanduose jis studijavo grafinį dizainą ir iliustracijos meną, Ispanijoje atrado savo – dailininko – kelią, kol galiausiai atkeliavo į Lietuvą.
Ši knyga demonstruoja, kad ne tik paveikslais galima iliustruoti poeziją, tačiau ir atvirkščiai, eilėraščiai puikiai iliustruoja tapybą. Lietuvių, ispanų ir olandų poetai savo gimtąja kalba Torcqué paveikslams suteikia savotišką komentarą. Todėl paveikslai ir eilėraščiai ne konkuruoja tarpusavyje, norėdami gauti kuo daugiau dėmesio, o labai gražiai vienas kitą papildo, taip išreikšdami jungiančią meno jėgą.
Torcqué yra ne tik menininkas, bet ir didžiojo vaizduotės pasaulio ambasadorius. Poetiškais savo paveikslais jis nutrina aiškias ribas ir mes galime patekti į dar nepažintus plotus. Dailininkas parodo, kad menas pasaulį ne tik sumažina, tačiau ir praplečia jo ribas.
Linkiu malonių akimirkų su knyga!
Joep Wijnands, Nyderlandų Karalystės ambasadorius Lietuvos Respublikoje
Het doek en de tekst. Twee geslachten.
Het doek en de poëtische tekst, als het ware twee geslachten van dezelfde soort en geest. Onderworpen aan een aangeboren vriendschap en de aantrekkingskracht van elkaars kennis, willen ze elkaar ontmoeten, ongeacht de mogelijke mislukking. Zij nemen het risico. Hun gemeenschappelijke natuur boezemt hen vertrouwen in, waarop hun verschillen tegen elkaar afsteken net als op een fundament.
Deze manifestatie van contrast is een manifestatie van leven en liefde. Het verschil wordt ontbloot en uiteindelijk onthult deze naaktheid dat er onder het mom van verschil geheime verbindingen waren.
Daarom mijn bewondering voor de welwillendheid, voor het vertrouwen, voor de moed, voor de uitgestrekte hand, pogende tot aan de verschillen te reiken, ze om te draaien en ze te leren kennen. Mijn bewondering voor de hand die al zijn moed heeft bijeengeraapt en voor het verschil, dat onbegrepen kan blijven en kan terugvallen in geslotenheid en veronderstelde voltooide perfectie. Mijn bewondering voor het schilderij van Arie Torcque, dat het risico neemt zich open te stellen voor de tekst in deze vreemde erotische handeling.
Waar vinden deze vermelde handelingen plaats? Ze vinden plaats in de zones van God, van de schepping, van vrouw en man, maar tegelijk ook in de zones van Babylonische spraakverwarring, eenzaamheid en en Apocalyps. De schilderijen hier zijn als steentjes die worden voortgestuwd naar de oceaan van de Wereld, golvend op de poëtische teksten van verschillende talen. Onze situatie, als waarnemers van dit kabbelen, is gekend: Onze ogen kunnen niet alles vatten, onze geest glijdt af, struikelt en verdwijnt niet zelden in de diepten van ons bewustzijn – soms herinnert deze spontane onopzettelijke handeling ons aan een wonderlijke dans. Hoe dan ook, het onbewustzijn, dat zichzelf niet kan vatten, en zich niet voor zichzelf kan verschuilen, bespeurt een eigenschap van schoonheid en betekenis om onvatbaar te blijven, bevestigt de eigenschap van de wereld om zich niet volledig voor ons te openbaren, om raadselachtig te blijven – en daarom blijft het ook begeerd en het levensverlangen opwekken.
De schilderijen, de door de schilder gecreëerde taferelen worden begeleid door teksten geschreven in verschillende talen – als zaken of tekens die niet voor iedere lezer begrijpbaar zijn. Het gedicht is een onbegrijpelijke taal en daarom gelijkt het meer op een wazig grafisch beeld dan op een tekst en kan een koppig teken worden van de ontoegankelijkheid van verschil, van de verdeling van de wereld, van Babel. De handelingszone van Arie Torcque is verwant met zijn geest.
Het doek van de schilder en het gedicht – zijn als de man en de vrouw van de schilderijen van Arie Torcque, hand in hand of met de rug tegen elkaar op een ogenblik van spraakverwarring, echter ook verbonden met diezelfde verstandhouding en met wat rest van liefde, met dezelfde eenzaamheid, die ademt. Ze zijn verbonden met de onafhankelijke wind, die hun haren en gedachten in dezelfde richting plooit, de onzichtbare wind, die hun huid doet rimpelen.
Maar in eender welke relatie wordt een nieuwe werkelijkheid geschapen, nestelen zich vruchten – zelfs wanneer we in deze relatie te weten komen over onze begrensdheid, en over de onkenbaarheid van het Andere. Maar een der welke relatie belooft voor ons een nieuwe wereld te openen en ook nieuwe wonden. Op één en hetzelfde moment wordt ons wederzijdse liefde belooft, liefde zonder antwoord, en datgene wat helemaal tegenovergesteld is aan liefde.
Hoe dan ook, in ons is er een programma geïnstalleerd, dat ons dwingt om te stappen in de richting van het Andere. En wij gaan voortdurend in ontmoeting met dit Andere – moedig en trillend van angst, glimlachend of met tranen in de ogen. Arie Torcque stapt schijnbaar met een koffer vol met allerlei ervaringen: je kan er weelde in ontdekken of rusteloze tegenstrijdigheden. En zijn uitnodiging om voor hem een tekst schrijven volgens het thema van zijn schilderijen, zie ik als een hachelijke uitnodiging, waaraan moeilijk te weerstaan valt.
Het lijkt alsof de fundamentele geest van Arie Torcque’s schepping in het album is overgebracht, die is opgevat als een onderdak voor de relaties tussen het schilderij en de tekst. Een terugkomend kenmerk van deze geest – een hachelijke onsteriliteit, dat op hetzelfde moment een uiting is van vertrouwen in de gratie en warmte van de omgeving. Naast het schilderij, geeft hij de ruimte voor een tekst, die lijkt te zijn bevlekt met de inhoud van het schilderij, de moed bijeenrapend om zich niet helemaal ongebonden te tonen, niet uit het niets geboren of uit God zelf, maar gegroeid in het veld van het schilderij. Het is alsof het schilderij weigert zich te tonen in zijn zuiverste vorm, bedankt ervoor af te zijn, niet meer nodig te zijn in een relatie of confrontatie. Het schilderwerk weigert onverschillig te blijven voor de toeschouwer en de tekst van de waarnemer, tegelijkertijd weigert het om een steriel werk te zijn. Deze wonderbaarlijke gebeurtenis, tot het einde toe onbegrijpelijk – het album van Arie Torcque – doet mij denken aan een model voor de wereld, het is als een meervoudige metafoor voor de wereld.
Sara Poisson, schrijfster
Suele decirse que de todas las formas de expresión artística, la poesía es la que más dificultades encuentra para atravesar las fronteras. Al encerrar su mensaje en el envoltorio de la palabra, al depender de la expresividad y de la música del idioma, es imposible que abandone su lengua original sin perder algo de su fuerza, y ello la hace más vulnerable y más necesitada del ambiente cultural que la vio nacer.
Este libro del pintor hispano-holandés Arie C. Torcque tiene la ambición de superar esta limitación. Mediante el poder de evocación de sus pinturas, Torcque traza un hilo conductor entre poemas escritos en tres lenguas muy diferentes, español, holandés y lituano, e ilustra a la perfección la fuerza comunicadora del arte a través del común lenguaje de la sensibilidad y de la imaginación.
Este libro puede verse también como un símbolo de la propia trayectoria vital del artista Torcque. Nacido en los Países Bajos, ha vivido y creado en España, y ha encontrado un nuevo campo para su actividad en Lituania. De igual manera que en la pintura de Torcque se establece un puente entre la sensibilidad de estos tres países, poesía y pintura y se aúnan, en este libro, en la fértil imaginación del autor. Una muestra de que la fuerza y el mensaje del arte no tienen fronteras.
Links:
http://www.budas.lt/index.php?option=com_content&view=article&id=735:knyga-dails-ir-poezijos-mgjams&catid=41:gyvos-mintys&Itemid=66
http://www.budas.lt/index.php/archyvas/139-garsus-menininkas-nekalba-reklamai
infomazeikiai.lt
http://www.saatchi-gallery.co.uk/yourgallery/artist_profile/Arie+Torcque/116265.html
http: torcque.seesle.com
